Pół roku!

Tak, proszę państwa, właśnie dziś mija pół roku, odkąd nie palę :)
To było 30 kwietnia, a właściwie w nocy z 29/30 kwietnia - wtedy zapaliłam ostatniego papierosa. Absolutnie nie zamierzam się wdawać w dyskusje czy pól roku to dużo czy mało, czy średnio. Bo niby według jakiej skali? Niektórzy nie palą od lat, inni od kilku dni, a ja od pól roku. A pół roku oznacza pół roku i już. Nie zamierzam też rozważać, czy to jest sukces. Bo jest, biorąc pod uwagę głębię i długotrwałość mojego nałogu.

Na spacerze w lesie
fot. Rafał Nowakowski

Jak nie paliłam tydzień, to sukcesem był tydzień, jak miesiąc - to miesiąc. Teraz sukcesem jest pół roku. Nie rozumiem ludzi, którzy wstrzymują się z cieszeniem i świętowaniem swoich osiągnięć, czekając na niewiadomoco. Tak, jakby się nie potrafili docenić i pochwalić za to, co już zrobili.
Czy taki czas oznacza, że już nigdy nie zapalę? Oczywiście, że nie. Nikt nie da mi takiej gwarancji, nawet ja sobie sama, pracuję wszak jako terapeuta uzależnień i wiem, jak się takie szumne deklaracje z reguły kończą.

Sprawę trudnego, czy wręcz niemożliwego do wyobrażenia, a przy okazji mocno frustrującego NIGDY załatwiłam dość prosto. Otóż postanowiłam, że do palenia jak najbardziej wrócę. Planowo i celowo. Po skończeniu 80 roku życia. Tak postanowiłam i tej wersji będę się trzymać. Bo jakie to wtedy będzie miało znaczenie? Ale oczywiście nic na siłę, przymusu nie ma, daję sobie po prostu przyzwolenie, jakby mi się po 80 urodzinach zachciało. Możliwe jednak, że do tego czasu dopadnie mnie jaka demencja czy inny alzheimer i nawet nie będę pamiętać, że kiedykolwiek paliłam papierosy. Niestety.

Bywało różnie. Czasami bardzo trudno, kiedy dopadał mnie silny głód nikotynowy. Już wiem, że ryzykowną sytuacją jest dla mnie moment, kiedy przeżywam silną złość (rozdrażnienie, irytację) pomieszaną z bezradnością. To jest najbardziej zagrożeniowy moment, bo myśl o papierosie pojawia się wtedy jak z automatu, a na dodatek sformułowana w tonie rozmarzonym i stęsknionym: "O rany, jak ja bym sobie teraz zapaliła!".

Co ciekawe, chęć sięgnięcia po papierosa nie pojawia się w chwilach smutku, choć wcześniej podejrzewałam, że to emocje właśnie z tej gamy mogą być dla mnie trudnym wyzwaniem. Można się jednak zaskoczyć.

Równie zaskakujące jest to, że zapach papierosów nie stanowi dla mnie istotnego wyzwalacza głodu nikotynowego. Oczywiście rozpoznaję go, natomiast nie powoduje chęci zapalenia. Widuję i wyczuwam na ulicy osoby palące w pobliżu, jeżdżę samochodem z Rudą, która pali (zawsze mnie przy tym pyta, czy mi to nie przeszkadza). Nie, nie przeszkadza. Wyczuwam to, że ktoś palił przed chwilą, co zresztą pozwoliło mi sobie coś uświadomić. A mianowicie, że kiedy ja paliłam, inne osoby wokół też to wiedziały i czuły. Czy ten zapach jest dla mnie nieprzyjemny? Nie. Jest po prostu rozpoznawalny. Nie nazwałabym go więc smrodem. Nie jest jednak również kuszącym aromatem, budzącym głód nikotynowy.

Nie stałam się (być może dlatego) zwalczającą palaczy z gorliwością neofity bojowniczką o całkowity zakaz palenia. Moja decyzja o rzuceniu palenia jest moją decyzją i nie zamierzam nikogo zmuszać, aby podjął taką samą. Nie sądzę, że zakazy cokolwiek rozwiążą, bo jak wiadomo z historii prohibicja w ogóle się nie sprawdza. Całkowite zakazy również - we mnie wywołują raczej przekorę. Zwłaszcza te odgórne, wprowadzane ustawowo. A ponoć szykuje się całkowity zakaż nie tylko palenia papierosów w miejscach publicznych (na przykład przystanki), ale nawet używania e-papierosów. Złości mnie coś takiego. Widać, że nie chodzi tu o dobro niepalących, czy ograniczenie szkód zdrowotnych u palących tylko o zrobienie na złość, o narzucanie. A ja dostaję w takich momentach, gdy ktoś próbuje mnie do czegoś zmuszać - szału. Nie miałabym problemu, aby nie zapalić, gdy ktoś osobiście mnie o to poprosi, ale odgórny zakaz? Działa na mnie (i to nie tylko w kwestii palenia) jak płachta na byka.

Nie zamierzam też nikogo na niepalenie nawracać. Uważam, że dorosły człowiek ma prawo do podejmowania własnych decyzji odnośnie swojego zdrowia. Ma prawo zdecydować, że chce sobie szkodzić i swoje zdrowie uszkadzać. Jego wybór. Każdy powinien wziąć odpowiedzialność za siebie i ponosić skutki swoich wyborów. Argument, że za skutki płaci społeczeństwo jest chybiony, przynajmniej w moim przypadku. Płacę podatki, płacę składkę zdrowotną, więc leczyć się będę za swoje, nikt mi tego nie funduje, sama sobie funduję przez lata regularnego odprowadzania przymusowego haraczu do budżetu. Zresztą, jeśli ktoś uznaje "logikę" takiego argumentu, również dobrze powinien uznać, że leczenia nie zafunduje osobom ze złamaną na nartach nogą (na swoje wszak życzenie) czy po zawale serca (wszak pewnie prowadziły niezdrowy tryb życia, więc też mają na swoje życzenie).

I chociaż jestem certyfikowanym specjalistą terapii uzależnień, nie zamierzam w moim gabinecie psychologicznym do niepalenia namawiać. Nie mam misji zbawiania świata. Jeśli chcesz, opowiem ci moich doświadczeniach z rzucaniem palenia, podzielę się sposobami, które znam z doświadczenia zawodowego, jako terapeutka od lat pracująca z uzależnionymi oraz z doświadczenia własnego. Ale i tak, podobnie jak przy uzależnieniu od innych substancji (od alkoholu czy od narkotyków) czy też przy uzależnieniach behawioralnych, powiem ci, że najważniejsze są:
1) twoja motywacja (motywacja to odpowiedź na pytanie czy chcesz, czy nie chcesz i jak bardzo);
2) przestrzeganie zaleceń (jeśli zdecydujesz się na jakąś metodę, to nie wprowadzaj samowolnych zmian);
3) wytrwałość.

Wytrwałość jest o tyle istotna, że decyzji o rozstaniu z nałogiem nie podejmuje się raz na zawsze. Podejmuje się ją na nowo za każdym razem, gdy pojawi się silny głód alkoholu, narkotyku, czy w moim przypadku nikotyny. Warto też pamiętać, że nawet sprawdzony lek (ja zdecydowałam się na Desmoxan) nie załatwi sprawy sam. Jego zdaniem jest uśmierzenie objawów fizycznego głodu nikotyny. I to rzeczywiście zapewnia, jeśli przestrzega się zaleceń z ulotki. Nie zastąpi jednak motywacji i nie pomoże uporać się z głodem psychicznym (nawyki, przyzwyczajenia, sytuacje skojarzeniowe). Ale i tak załatwia połowę problemu, co jest bardzo pomocne, bo jakbym się miała jeszcze męczyć z objawami fizjologicznego odstawienia, to pewnie bym nie wytrwała.

Nie jest jednak łatwo. Pomagało mi mówienia o swoich głodach głośno (głównie Rafałowi) i żarcie tych cholernych mentosów (poszły dwie korony na zębach - wyżułam je) - bez ograniczeń. Wszystkim dostawcom mentosów jeszcze raz składam podziękowania :) W pierwszym okresie obserwowałam siebie bardzo uważnie, co można było śledzić na blogu niemal tydzień po tygodniu. Teraz głodów jest zdecydowanie mniej, ale trzeba się liczyć z tym, że mogą się pojawiać do końca życia (jak przy każdym uzależnieniu). I za każdym razem będę podejmować decyzję...

Efekty? Korzyści?
Zrobiłam RTG płuc. Jest OK, nie ma żadnych zmian, co po ponad 20 latach palenia jest niewątpliwym sukcesem. Co do kondycji, raczej nie stanowiła mojej motywacji do rozstania się z papierosami, zresztą zwykle byłam dość wysportowana i nie zauważyłam jakiejś zasadniczej poprawy. Nadal używam mojej ulubionej antykoncepcji hormonalnej, teraz z nieco mniejszą obawą, że mnie udar załatwi. Kasa i rosnące ceny papierosów również mnie nie motywowały (po prostu pracowałabym więcej, żeby na swój nałóg zarobić) i nie odczułam po odstawieniu papierosów wielkiego przypływu gotówki, a jeśli tak, to ma to związek raczej z pracą (gabinet się fajnie rozwija) niż z niepaleniem.

Przytyłam. To akurat nie jest OK. Zawsze byłam szczupła i moja obecna figura mi się nie podoba. Nie podoba mi się to, że nie wchodzę w swoje ulubione spodnie i spódnice. Czuję się tłusto. Rafał mówi, żeby nie przesadzać, jest mnie po prostu nieco więcej, ale nie żeby od razu mówić, że gruba. Znajome kobiety też pocieszają, ale wtedy czuję się niezrozumiana. Przez ponad 20 lat kupowałam spodnie na oko, nawet ich nie przymierzając. Przez ponad 20 lat nosiłam ten sam rozmiar. Więc to nie jest OK, że zaszła zmiana. Chodzę regularnie na basen, efekty na razie raczej mizerne, ale i w górę waga nie idzie. Cóż, jak wspominałam wyżej - wytrwałość jest ważna.

Fajne jest to, że nie muszę się zastanawiać, czy mi papierosów zabraknie albo szukać miejsca do komfortowego zapalenia. Mogę iść na spacer do lasu (na zdjęciu) i nie myśleć, że się paczka skończy, albo czy nie zapłacę mandatu.

A najbardziej zdumiewające jest to, że niepalenie stało się dla mnie tak oczywiste, że na co dzień w zasadzie o tym nie myślę. Przypominam sobie o tym przy takich okazjach jak dziś.
Pozdrawiam.